در طول روز، با کمک توان پاها به فعالیت‌های گوناگون رسیدگی کنیم. بنابراین رعایت بهداشت پاها و اقدامات پیشگیرانه از ابتلا به بیماری‌های پا، امری ضروری است. التهاب یا ورم پا یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مربوط به پا می‌باشد. به‌طور کلی این بیماری خطرناک نیست؛ اما ممکن است ناشی از ابتلا به بیماری‌های خطرناک باشد. بیماری ورم پا برای افرادی که در طول روز بی‌تحرک می‌مانند، افرادی که به‌واسطه شغل خود به‌صورت مداوم می‌ایستند و افرادی که مجبور به نشستن طولانی‌مدت هستند، بیشتر ایجاد می‌شود. در این مطلب با این بیماری آشنا می‌شویم و راه‌های درمان ورم پا را بررسی می‌کنیم.
بهترین روش درمان ورم پا با توجه به علت ورم پا
بیماری ورم پا عارضه‌ای شایع است که آثار منفی خود را در اطراف مچ پا، روی پا، ساق، قوزک و … می‌گذارد. این بیماری به‌صورت عادی خطرناک نیست و بر سلامت سایر اندام‌های بدن تاثیرگذار نمی‌باشد. ورم پا، معمولا ناشی از تجمع مایعات در بافت اطراف پا است و رفته‌رفته باعث ایجاد درد در ناحیه پا و اختلال در حرکت می‌شود. متورم شدن بی‌دلیل ناحیه‌های مختلف پا، ممکن است نشانه‌ای از ابتلا به بیماری‌های خطرناکی مانند نارسایی قلبی و کلیوی باشد. بنابراین در صورت مشاهده تورم، حتما به پزشک مراجعه کنید تا از خطر ابتلا به چنین بیماری‌هایی جلوگیری شود. این بیماری در صورت تداوم، نیازمند پیگیری جدی خواهد بود؛ زیرا ممکن است ناشی از نارسایی و ضعف‌هایی باشد که در مرور زمان، برای سلامت بدن مضر هستند. در ادامه تمام دلایل ایجاد ورم پا را مرور می‌کنیم.
۱. اضافه وزن؛ لاغری بهترین روش درمان ورم پا است
همان‌طور که گفته شد، ایستادن طولانی‌مدت و وارد شدن فشار بیش‌ازحد به پاها، می‌تواند یکی از اصلی‌ترین دلایل ایجاد ورم در پا باشد. این مساله در افرادی که اضافه وزن دارند و به چاقی مبتلا هستند، رایج‌تر است. اضافه وزن باعث می‌شود که در فعالیت‌های روزمره فشار زیادی به پاها وارد شود و همین امر باعث کشیدگی رگ‌ها و در نهایت تجمع مایعات درون‌بافتی می‌شود. همچنین افرادی که اضافه وزن چشمگیری دارند، در معرض کاهش گردش خون در اندام‌های بدن، از جمله پا قرار دارند. علاوه بر این، تغییرات هورمونی در اثر سلول‌های چربی نیز باعث تجمع مایعات خواهد شد. بنابراین برای افرادی که به اضافه وزن و ورم پا مبتلا هستند، چربی‌سوزی با ورزش و تغذیه مناسب، بهترین روش درمان ورم پا به‌شمار می‌رود.
۲. ایستادن یا نشستن طولانی‌مدت؛ پیاده‌روی منظم یکی دیگر از روش‌های درمان ورم پا است
برخی از مشاغل، ایجاب می‌کنند که کارکنان مدت زیادی را بدون تحرک، در حالت نشسته یا ایستاده بگذرانند. در زمان راه رفتن و قدم زدن، ماهیچه‌های پا بسیار بیشتر از زمان نشستن و ایستادن، فعال هستند. در حالت ساکن نشستن یا ایستادن، خون به بهترین شکل از پا به قلب پمپاژ نمی‌شود و در نتیجه در اطراف مچ پا انباشته می‌شود. خطر ابتلا به ورم پا، در صورت نشستن و ایستادن زیاد، افزایش پیدا می‌کند.
به‌طور کلی خطر ابتلا به این بیماری برای افرادی که در طول روز مسافت طولانی و خسته‌کننده‌ای را پیاده‌روی می‌کنند، نسبت به افرادی که مدت زمان زیادی را بی‌حرکت می‌مانند، بسیار کمتر است. با پیاده‌روی منظم می‌توانید تا حدی خطرات ایستادن و نشستن طولانی را جبران کنید. همچنین پوشیدن جوراب واریس و باندهای کشی و انجام حرکات ساده ورزشی، از بهترین روش‌های درمان خانگی ورم پا هستند.
۳. عوارض دارویی
در لیست عوارض مصرف برخی از داروها، احتمال متورم شدن پا نیز وجود دارد. بسیاری از داروهای غیرمرتبط دارای موادی هستند، که باعث می‌شوند احتمال ایجاد التهاب و ورم پا، در صورت وارد شدن فشار زیاد به پاها، به صددرصد برسد. برای مثال مصرف داروهای خوراکی ضدبارداری که گاها منجر به افزایش سطح استروژن و تستسترون نیز می‌شوند، یکی از دلایل ایجاد ورم پا است. همچنین مصرف داروهای مسدودکننده‌های کانال کلسیم، مانند نیفدیپین، وراپامیل، آملودیپین، دیلتیازم و … احتمال ابتلا به ورم پا را دارند. علاوه بر این، ورم پا در لیست عوارض مصرف استروئیدها و داروهای ضدافسردگی مانند نورتریپتیلین، دزپیرامین، آمی‌تریپنیلین و … قرار دارد. داروهای ضدالتهاب و داروهای ضددیابت نیز می‌توانند در ایجاد التهاب پا تاثیرگذار باشند.
اگر از هر طریقی به این بیماری دچار هستید، پیاده‌روی و فعالیت منظم، بهترین راه مقابله با ورم پا است. به همین دلیل است که متخصصان به کارمندان و کارکنان شرکت‌ها توصیه می‌کنند هر 20 تا 30 دقیقه، به بدن خود حرکت دهند و برای مدتی از حالت ایستاده و نشستن خارج شوند.
۴. آسیب‌دیدگی و پیچ‌خوردگی مچ پا
آسیب‌دیدگی و پیچ‌خوردگی مچ، یکی از اصلی‌ترین دلایل ایجاد تورم در ناحیه مچ پا است. در آسیب‌دیدگی‌های پا معمولا رباط بیش‌ازحد کشیده می‌شود. در صورت پیچ خوردن مچ پا و متورم شدن ناحیه‌های بیرون پا، روی پا، قوزک و … بهترین روش درمان‌های خانگی، استراحت است. البته، نحوه درمان ورم پا در اثر ضربه و پیچ‌خوردگی، به مقدار آسیب بستگی دارد. برای مثال ورم پا بر اثر پیچ‌خوردگی‌های جزئی با استراحت و کمپرس سرد، بالا نگهداشتن پا، مصرف داروهای مسکن و … رفع خواهد شد. در پیچ‌خوردگی‌های شدید، در اغلب مواقع بهتر است به پزشک مراجعه کنید و در صورت نیاز، اقدام به آزمایشات تصویربرداری کنید.
۵. کم‌کاری تیروئید؛ مراجعه به پزشک و مصرف دارو برای بهبود عملکرد تیروئید
غده تیروئید مرکز ترشح و تولید هورمون‌های ضروری بدن است. همان‌طور که گفته شد، اختلالات هورمونی، یکی از اصلی‌ترین دلایل ایجاد ورم و التهاب پا است. کم‌کاری تیروئید به نارسایی و ضعفی در بدن انسان گفته می‌شود، که غده تیروئید توان ترشح میزان مورد نیاز هورمون را ندارد. در این حالت، متابولیسم بدن تحت تاثیر قرار می‌گیرد و تضعیف می‌شود و در نتیجه، احتمال تجمع مایعات درون‌بافتی در ناحیه پا افزایش می‌یابد. بنابراین در صورت مشاهده ورم در پا، چکاپ و آزمایشات تیروئید یکی از اولین راهکارهای تشخیص این بیماری است. شما می‌توانید برای رفع این مشکل، هورمون‌های مورد نیاز بدن را از طریق مواد غذایی و داروهای خاص تامین کنید.
برای تشخیص راحت‌تر مشکلات کم‌کاری تیروئید، در ادامه به سایر عوارض کم‌کاری تیروئید اشاره می‌کنیم:
- احساس خستگی مزمن
- افزایش ناگهانی وزن
- ناتوانی در برابر سرما و ضعف بدن در برابر سرماخوردگی
- خشکی قابل توجه پوست و مو
- قاعدگی‌های سخت و نامنظم
۶. ورم پا در بارداری
در زمان بارداری بدن انسان برای تقویت و محافظت جنین، خون و مایعات بیشتری تولید می‌کند. بنابراین ورم کردن مچ پا یکی از عوارض طبیعی و بی‌خطر حاملگی است. زنان مخصوصا در ماه سوم دوره بارداری، در معرض ابتلا به ملتهب و متورم شدن اطراف ناحیه پا قرار دارند. پوشیدن جوراب واریس در بارداری می تواند تا حدود زیادی به کم شدن علائم ورم در پا کمک کند. این بیماری در این دوره، می‌تواند چندبرابر حالت عادی، ملال‌آور و آزاردهنده باشد و برای راحتی مادر، بهتر است استراحت و درمان سریع ورم پا، در دستور کار قرار بگیرد. نوشیدن آب کافی، پیاده‌روی‌های سبک و پرهیز از بی‌تحرکی، استفاده از جوراب‌های مخصوص و … در کاهش درد و رفع ورم پا موثر خواهد بود. به‌طور کلی این بیماری در دوره حاملگی، هیچ گونه ضرری برای سلامت مادر و جنین در پی ندارد. همچنین آثار ورم پا، پس از گذشت چند روز از زایمان، کاملا رفع می‌شود.
۷. بیماری‌های قلبی، کبدی و کلیوی
همان‌طور که گفته شد، بیماری ورم پا ممکن است به‌دلیل نارسایی کبدی، کلیوی و قلبی باشد و در این صورت باید حتما سریعا با پزشک خود مشورت کنید. از عوارض مشکلات کلیوی علاوه بر ورم پا، می‌توان به احساس ضعف و خستگی، کاهش میزان ادرار، افزایش فشار خون، متورم شدن دست‌ها و صورت و تنگی نفس اشاره کرد.
در ادامه با عوارض نارسایی قلبی و کبدی علاوه بر ورم پا، آشنا می‌شویم:
- نارسایی کبدی: زردی پوست، احساس درد در شکم، حالت تهوع و استفراغ، ضعف و خستگی، کاهش چشمگیر اشتها و …
- نارسایی قلبی: تنگی نفس، احساس درد و گرفتگی در قفسه سینه، ضربان نامنظم قلب، احساس ضعف و خستگی، سرگیجه و کاهش فشار خون و …
سایر دلایل ابتلا به ورم پا
به‌طور کلی اولین اقدام ضروری نسبت به مشاهده ورم و التهاب در ناحیه پا، استراحت و پیاده‌روی سبک است. همچنین بهتر است برای اطمینان از سلامت کلیه، قلب، ریه، عروق خونی و … به پزشک مراجعه کنید تا از نکات بهترین روش‌های درمان ورم پا، از نظر پزشکان متخصص واریس مطلع شوید.
در ادامه با سایر دلایل التهاب پا آشنا می‌شویم:
- مرض دیابت
- لنف ادم
- نارسایی وریدی
- ترومبوز و ایجاد لخته خون در پا
- تغییرات هورمونی
- تغذیه نامناسب
- نیش حشرات
- عوارض عمل جراحی
- پوشیدن کفش نامناسب
پیشگیری از ابتلا به ورم پا با پیاده‌روی، جوراب‌ها و کفش‌های استاندارد
ورم پا نشانه چیست؛ برای درمان بیماری ورم پا، باید پیش از هر چیزی پاسخ این سوال را مشخص کنید. دلایل اصلی ابتلا به این بیماری، بی‌تحرکی، نشستن و ایستادن طولانی، آسیب‌دیدگی و … است و بهترین راه درمان ورم پا نیز اجتناب از بی‌تحرکی، پیاده‌روی منظم و انجام حرکات ساده ورزشی است. به همین دلیل است که این بیماری بیشتر در بین سالمندان رواج دارد. علاوه بر این، دیابت، نارسایی کلیوی و قلبی، تعذیه نامناسب، پوشیدن کفش غیراستاندارد و … برخی دیگر از دلایل ابتلا به این بیماری هستند.
