پوشیدن جوراب واریس در بارداری؛ اقدامی مناسب برای حفظ سلامت
بارداری یکی از دوره‌های بسیار حساس در زندگی زنان به شمار می‌رود. خانم‌ها در طی دوران بارداری، انتظار بروز تغییراتی را در بدن خود دارند. یکی از مسایلی که ممکن است زنان باردار با آن روبرو شوند، واریس است. نزدیک به یک‌سوم زنان، در دوران بارداری واریس را با درجات مختلف تجربه می‌کنند. بسیاری از خانم‌ها به واریس و درد ساق پا مبتلا می‌شوند و بارداری را زمان شروع بیماری واریس خود می‌دانند. یکی از راه‌های درمان واریس پا در دوران بارداری، پوشیدن جوراب واریس می‌باشد. البته بهتر است استفاده از این جوراب‌ها زیر نظر پزشک متخصص انجام شود. در این مطلب قصد داریم به بررسی جوراب واریس در بارداری بپردازیم.
تاثیر واریس در دوران بارداری
واریس عارضه‌ای است که بسیاری از خانم‌های باردار به آن مبتلا می‌شوند. با وجود آنکه واریس بسیار شایع است، اما علائم ظاهری آن ناخوشایند هستند. انواع واریس پا در بارداری ممکن است با بالا رفتن وزن و افزایش مقدار مایعات بدن نیز ارتباط داشته باشد. از سوی دیگر، بارداری‌های متعدد نیز می‌تواند عامل بروز واریس باشد؛ چرا که بارداری متعدد منجر به بزرگتر شدن رگ‌های واریسی و تشدید علائم آن در خانم‌ها می‌شود.
وضعیت پاها در دوران بارداری
در دوران بارداری خانم‌ها انواع دردها را تجربه می‌کنند و پادرد نیز یکی از آنها است و ممکن است در طول نه ماه بارداری علائمی مانند درد پا، خستگی و تورم را تجربه کنند. رشد جنین، بزرگ شدن رحم، افزایش وزن بدن و تغییرات هورمونی همگی در سرتاسر بدن تاثیر می‌گذارند و باعث بروز علائم مختلفی می‌شوند. بسیاری از خانم‌ها در این دوره از درد، تورم و خستگی پاها احساس ناراحتی می‌کنند.
در زمان بارداری همزمان با رشد جنین و بزرگ شدن رحم، احتمال پا درد نیز بیشتر می‌شود. بدین ترتیب، معمولا زنان در سه‌ماهه سوم بارداری دچار درد پا می‌شوند و به دنبال یافتن روشی برای تسکین آن هستند. این عارضه دلایل گوناگونی دارد و گاهی لازم است فرد تحت درمان قرار بگیرد.
دلایل ایجاد واریس پا در بارداری
در طی دوران بارداری، حجم خون در بدن زنان افزایش پیدا می‌کند. اما سرعت جریان خون از پاها و اندام‌های تحتانی به سمت لگن کمتر می‌شود. این مساله باعث می‌شود که فشار وارد بر سیاهرگ‌ها نیز بیشتر شود و به همین خاطر، علائم واریس در ناحیه سیاهرگ‌ها خود را نشان می‌دهند. در واقع رگ‌های واریسی، سیاهرگ‌های گشادشده‌ای هستند که بیشتر در ناحیه ران و ساق پاها دیده می‌شوند. اما در دوران بارداری ممکن است این رگ‌ها در ناحیه باسن و واژن نیز دیده شوند.
همانطور که گفته شد، تغییرات هورمونی که در مادران باردار اتفاق می‌افتد نیز می‌توانند زمینه‌ساز بروز واریس شوند. برای مثال، افزایش میزان هورمون پروژستین در دوران بارداری می‌تواند باعث گشاد شدن سیاهرگ‌ها بشود. علاوه بر این، در دوران بارداری، خود جنین نیز فشار بیشتری بر بزرگ سیاهرگ زیرین، یعنی سیاهرگی که خون را از پا و اندام‌های تحتانی به طرف قلب می‌برد، وارد می‌کند. این مساله باعث افزایش واریس در سیاهرگ‌های این اندام‌ها می‌شود.
سابقه خانوادگی نیز یکی دیگر از عوامل ابتلا به واریس در دوران بارداری به شمار می‌رود. لازم به ذکر است که واریس معمولا خطری برای سلامتی مادران باردار به همراه ندارد. تنها ممکن است برای آنها خارش و ناراحتی ایجاد کند.
چگونه از واریس پا در بارداری پیشگیری کنیم؟
رعایت برخی از موارد می‌تواند در جلوگیری از واریس مفید واقع شود. برای مثال، توصیه می‌شود روی پهلوی چپ خود دراز بکشید. از آنجا که بزرگ سیاهرگ داخلی در قسمت راست بدن قرار دارد، دراز کشیدن روی پهلوی چپ بهترین کار است؛ چرا که خون را به سمت راست باز می‌گردد. در ادامه به توضیح سایر روش‌های پیشگیری از واریس در دوران بارداری می‌پردازیم.
ورزش کردن
یکی از بهترین روش‌ها برای افزایش گردش خون ورزش کردن است. کارشناسان می‌گویند انجام ورزش سبک در دوران بارداری، کاملا بی‌خطر است. انجام چنین تمریناتی به مدت نیم ساعت در روز توصیه می‌شود. البته اگر امکان انجام منظم و روزانه این تمرینات وجود ندارد، بهتر است در بیشتر روزها این تمرین‌ها را انجام دهید.
بالا نگهداشتن پاها
نگهداشتن پاها در سطحی بالاتر از قلب و نشستن هر سه ساعت یک‌بار، به گردش بهتر جریان خون کمک می‌کند. توصیه می‌شود در هنگام ایستادن، وزن‌تان را به طور متناوب روی پاهای خود تقسیم کنید. اگر احساس ناراحتی می‌کنید، وضعیت بدن خود را تغییر دهید و تا حد امکان، پای‌تان را روی پای دیگر نیاندازید.
کنترل وزن
شما میتوانید با پیروی از دستورهای پزشک، از افزایش وزن در دوران بارداری جلوگیری کنید. معمولا اضافه وزن مناسب 5/12 تا 18 کیلوگرم است و وزن بیش از حد، باعث افزایش فشار روی سیستم جریان خون فعلی شما خواهد شد.
پیشگیری از بروز یبوست
یبوست می‌تواند امکان ابتلا به واریس را افزایش دهد و باعث بروز بواسیر شود. به همین خاطر توصیه می‌شود مقدار زیادی آب بنوشید. همچنین بهتر است مقدار نمک مصرفی‌تان را کاهش دهید و غذاهای سرشار از فیبر بخورید. اگر یبوست‌تان همچنان ادامه دارد، توصیه می‌شود از داروی ملین و مسهل که مصرف آن در دوران بارداری بی‌خطر است، استفاده کنید.
پوشیدن جوراب کوتاه ضد واریس
جوراب‌های واریس به گونه‌ای هستند که در ناحیه مچ تنگ‌تر و در ناحیه ران شل‌تر می‌باشند. این جوراب‌ها مسیر جریان خون را به سمت قلب تغییر می‌دهند. با این حال، اگر دچار اضافه وزن هستید، این جوراب‌ها می‌توانند جریان خون در زیر زانو را قطع کنند. از این رو، بهتر است به جای پوشیدن این نوع جوراب‌ها از جوراب‌شلواری استفاده کنید.
مشورت با پزشک
اگر رگ‌های واریسی شما ملتهب شده‌اند، میتوانید از کمپرس آب گرم استفاده کنید و پاهای خود را بالا نگه دارید. با اینکه این وضعیت معمول نیست، اما اگر رگ‌های واریسی شما قرمز، متورم یا گرم شدند، بهتر است به پزشک خود مراجعه کنید. در چنین شرایطی ممکن است پزشک آنتی‌بیوتیک تجویز کند.
مصرف دوز کافی ویتامین در طول روز
داشتن یک رژیم غذایی متعادل در دوران بارداری، باعث سالم نگه داشته شدن رگ‌ها می‌شود. حتما مقدار زیادی مواد غذایی حاوی ویتامین C مصرف کنید؛ چرا که بدن‌تان با کمک این ویتامین، کلاژن و الاستین تولید می‌کند. الاستین بافت همبندی است که مسئول حفظ و بازسازی عروق خونی می‌باشد.
گردش منظم جریان خون
هر زمان که ممکن باشد، پای خود را از روی پای دیگر پایین بردارید و هنگام نشستن آنها را به سمت بالا نگه‌دارید. در هنگام ایستادن، پای خود را به‌طور متناوب روی یک چهارپایه کوتاه بگذارید. هر از گاهی مچ پای خود را خم و راست کنید. بهتر است عادت نشستن با پاهای روی‌هم انداخته را ترک کنید؛ چرا که این کار از تشکیل شدن وریدهای عنکبوتی نیز تا حد زیادی جلوگیری می‌کند.
راحت گذاشتن پا
اطمینان پیدا کنید لباس‌هایی که می‌پوشید از جمله لباس زیر، کاملا اندازه‌تان است. این نکته به ویژه در مورد بخش فوقانی پاها اهمیت دارد. کمربند را سفت نکنید و جوراب‌های تنگ با لبه کشی نپوشید. همچنین از پوشیدن کفش تنگ یا پاشنه بلند و سوزنی پرهیز کنید. این نکته حتی در حالتی که بتوانید تعادل‌تان را حفظ نیز باید رعایت شود.
آیا استفاده از جوراب واریس در بارداری ضروری است؟
پوشیدن جوراب واریس پا در بارداری، یک روش مناسب برای مقابله با تورم پا و مچ آن در این دوران است. در صورت بروز درد، گرفتگی و تورم در پا یا در ناحیه مچ پا، استفاده از جوراب‌های فشاری می‌تواند بسیار مفید باشد. با توجه به این که جوراب‌های فشاری باعث تسهیل بازگشت جریان خون به قلب می‌شوند، می‌توانند در درمان واریس نیز مفید باشند و از گسترش یافتن این عارضه پیشگیری کنند.
چه زمانی در مورد واریس پا بارداری با پزشک مشورت کنیم؟
اگر تصمیم دارید باردار شوید و به واریس مبتلا هستید، باید قبل از اقدام به باردار شدن، آن را درمان کنید. سلامت عروق پا برای زنان باردار اهمیت فراوانی دارد. بهتر است افزایش وزن خود را کنترل کنید تا وزن بالا در طی بارداری منجر به بروز واریس نشود. بنابراین بهتر است اجازه ندهید در دوران بارداری وزن‌تان زیاد بالا برود تا احتمال ابتلا به واریس در این دوران کاهش پیدا کند.
بهتر است خانم‌های باردار قبل استفاده از جوراب واریس بارداری، حتما با پزشک متخصص مشورت کنند. خوشبختانه امکان پیشگیری از لخته خون در بارداری در اثر رگ‌های واریسی وجود دارد. به طور کلی، زنانی که از بیماری واریس در دوران بارداری رنج می‌برند، توصیه می‌شود برای درمان به یک دکتر متخصص واریس مراجعه کنند. دکتر مالی متخصص واریس در یزد خدمات متنوعی را در زمینه‌های مشاوره حضوری و ویزیت برای ارزیابی اولیه بیمار و بررسی شرایط رگ‌های خونی، خدمات تشخیص حرفه‌ای مانند سونوگرافی داپلر، خدمات تشخیص تکمیلی مانند پلتیسموگرافی، مشاوره غیر حضوری برای بیماران ساکن شهرهای اطراف شهر یزد و حتی بیماران خارج از کشور و … ارائه می‌دهد.
مزایای پوشیدن جوراب واریس در بارداری
جوراب واریس یکی از موثرترین و راحت‌ترین روش‌های درمانی و پیشگیری از بیماری‌های مربوط به ورید در دوران بارداری به شمار می‌رود. این جوراب‌ها مزایای فراوانی دارند و هیچ گونه عوارضی در پی ندارند و حتی برای خانم‌های باردار که در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های وریدی جدی قرار ندارند نیز توصیه می‌شود. مزایای جوراب واریس در بارداری عبارتند از:
- کمک به کاهش بار روی پاها
- جلوگیری از واریسی شدن رگ‌ها
- کاهش تورم و خطر لخته شدن خون
- بهبود جریان خون و اکسیژن‌رسانی به عضلات در حال کار
- کمک به بهتر حرکت کردن فرد
- تسکین درد و کاهش گرفتگی عضلات
- عدم عوارض جانبی روی مادر یا جنین
- ایجاد راحتی برای مراجعه متعدد به دستشویی
- قابل دسترس در طیف‌ها و اندازه‌های مختلف
- کمک به خوش فرم کردن بدن و بالا بردن اعتماد به نفس زنان باردار
- ساخته شدن از پارچه سبک، قابل تنفس و بادوام
- دارای قابلیت جذب رطوبت
معایب پوشیدن جوراب واریس در بارداری
گذشته از مزایایی که پوشیدن جوراب واریس می‌تواند در دوران بارداری به همراه داشته باشد، ممکن است پوشیدن آن بدون مشورت پزشک مشکلاتی برای زنان باردار ایجاد کند. بنابراین قبل از خرید جوراب واریس توصیه می‌شود درباره آن با پزشک خود مشورت کنید تا از معایب جوراب واریس در بارداری در امان باشید. از جمله عوارض جوراب واریس در بارداری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- پوشیدن و در آوردن جوراب‌های واریس در ماه‌های آخر بارداری دشوار است
- خیلی محکم هستند و فشار زیادی به پا وارد می‌کنند. این مساله به ویژه برای کسانی که عادت به پوشیدن لباس‌های تنگ ندارند، ممکن است احساس خارش و خشکی پوست را به همراه داشته باشد
- پوشیدن جوراب واریس در فصل تابستان چندان راحت نیست
در چه شرایطی در دوران بارداری جوراب واریس پا نباید پوشید!
اگر به بیماری مبتلا هستید و یا احساس تنگی جوراب واریس روی پوست‌تان را نمی‌پسندید، توصیه می‌شود برای پیشگیری از بروز عوارض یا ناراحتی ناشی از پوشیدن، از آنها استفاده نکنید. در صورت ابتلا به بیماری‌های زیر، نباید در دوران بارداری از جوراب واریس پا استفاده کنید:
- ایسکمی یا کم‌خونی موضعی: در چنین حالتی، به دلیل بیماری شریانی محیطی که عمدتا روی پاهای شما تاثیر می‌گذارد، اندام‌ها دچار فقدان اکسیژن می‌شوند
- نوروپاتی محیطی: این وضعیت در اثر آسیب عصبی در دست‌ها، بازوها، کف پاها و پاها بروز پیدا می‌کند
- نارسایی احتقانی قلب: منظور ضعف یا سفتی عضله قلب است که قادر نیست خون را به طور موثر به اعضای بدن برساند
- دیابت: وضعیت شریانی و نوروپاتی که هر دو از عوارض دیابت هستند
- سلولیت: منظور عفونت در اعماق پوست است که انباشتگی مایعات را به همراه دارد
- آلرژی: برای مثال، واکنش آلرژیک به پارچه‌های خاص جوراب واریس
نحوه عملکرد جوراب واریس در بارداری
همانطور که گفته شد، با توجه به برآمدگی شکم در زمان بارداری و فشار جنین بر بدن مادر، رگ‌ها گشاد می‌شوند. این وضعیت به معنای عملکرد ضعیف‌تر رگ‌ها در این دوران است. پوشیدن جوراب‌های واریس باعث بهبود گردش خون می‌شوند و به آن کمک می‌کنند تا از طریق سیستم وریدی به قلب باز گردد.
نحوه عملکرد جوراب واریس در دوران بارداری به این صورت است که با افزایش تدریجی فشار بر پا، باعث بهبود گردش خون می‌شوند. مقدار زیادی از این فشار بر مچ پا وارد می‌شود و رفته رفته از شدت فشار در نواحی بالاتر پا کاسته می‌شود. جوراب‌های واریس در بارداری همچنین می‌توانند در درمان گرفتگی‌ها، تورم، واریس و درد پا نیز مفید واقع شوند. علاوه بر این، استفاده از جوراب واریس از بروز ترومبوز وریدهای عمقی نیز پیشگیری می‌کند.
انواع جوراب واریس در بارداری
انواع جوراب واریس فشار متفاوتی به پا وارد می‌کنند. پوشیدن این جوراب‌ها می‌تواند با عوارض ناشی از کم‌تحرکی و گاه بی‌تحرکی در زنان باردار مقابله کند. استفاده از جوراب واریس حفظ سلامت پاها تضمین می‌شود و ریسک ابتلا به واریس تا حد زیادی کاهش پیدا می‌کند. جوراب واریس بر اساس میزان فشار و ارتفاع دسته‌بندی می‌شوند. از نظر ارتفاع، سه نوع جوراب واریس وجود دارد:
- زیر زانو (AD)
- میانه ران یا بالای زانو (AF)
- انتهای کشاله ران (AG)
انتخاب بهترین جوراب واریس بارداری
تصمیم‌گیری برای انتخاب بهترین نوع جوراب واریس بارداری، به شرایط شما بستگی دارد. اگر تنها در نواحی پایینی پا یعنی قسمت زیر زانو، تورم یا علائم واریس دارید، میتوانید از مدل AD استفاده کنید. اما اگر می‌خواهید تمام طول پای شما فشرده شود تا از بروز هرگونه عارضه‌ای جلوگیری کنید، میتوانید از مدل‌های AF و یا AG استفاده کنید.
نکته دیگری که بهتر است مورد توجه قرار بگیرد، سهولت پوشیدن جوراب واریس است. بسته به میزان فشاری که این جوراب‌ها وارد می‌کنند، ممکن است پوشیدن آنها کمی دشوار باشد؛ به ویژه در ماه‌های آخر بارداری که انعطاف‌پذیری بدن بسیار محدود است. اگر بدن شما سفت شده است، نباید جوراب واریسی بخرید که تا انتهای کشاله ران بالا می‌آید و بهتر است از جوراب‌های واریس زیر زانو استفاده کنید.
از سوی دیگر، یک تحقیق کلینیکی نشان می‌دهد زنان بارداری که در خانواده‌شان سابقه ابتلا به واریس وجود نداشته است، بهتر است از جوراب واریس زیر زانو استفاده کنند. اما در صورتی که فرد باردار مستعد ابتلا به واریس باشد، استفاده از جوراب واریس تا میانه ران توصیه بهتری خواهد بود. علاوه بر این، در صورتی که فرد پیش از بارداری به رگ‌های واریس در نواحی بالای زانو مبتلا شده باشد، بهتر است تا قبل از ماه هفتم از جوراب واریس انتهای کشاله ران استفاده کند. بعد از این مرحله، به دلیل ایجاد تورم در ناحیه ران و انتهای کشاله ران، پوشیدن جوراب واریس زیر زانو نیز برای او کافی خواهد بود.
قیمت جوراب واریس بارداری
معمولاً قیمت جوراب واریس بارداری بر اساس نوع، جنس و ضخامت آن متفاوت است. بر این اساس، محدوده قیمت جوراب‌های واریس از ۲۰۰ هزار تومان به بالا می‌باشد. لازم به ذکر است که جوراب واریس کامل، گران‌قیمت‌ترین نوع جوراب واریس به شمار می‌رود.
روش پوشیدن جوراب واریس در بارداری
برای پوشیدن جوراب واریس در بارداری، باید جوراب را روی پاها بکشید. اطمینان پیدا کنید که جوراب واریس، اندازه شما است و فشار لازم را روی پاهای‌تان ایجاد می‌کند. به هیچ وجه جوراب واریس را به سمت پایین لوله نکنید. همچنین اجازه ندهید جوراب لوله شود؛ چون این کار تاثیر جوراب روی پاها را از بین می‌برد و راحتی استفاده از آنها نیز کم می‌شود. لطفا در نظر داشته باشید که استفاده طولانی‌مدت از جوراب واریس در بارداری باعث خشکی و پوسته‌پوسته شدن پوست می‌شود؛ اما میتوانید با استفاده از کرم‌های مرطوب‌کننده، این خشکی را از بین ببرید.
زمان استفاده از جوراب واریس باید یک الگوی ثابت داشته باشد؛ به این معنا که به محض بیدار شدن از خواب، جوراب واریس خود را بپوشید و هنگام شب و قبل از رفتن به رختخواب آن را در بیاورید. بدین ترتیب، خوابیدن با جوراب واریس در دوران بارداری توصیه نمی‌شود. هنگام درآوردن جوراب واریس، پاها را در سطحی بالاتر از قلب قرار بدهید. با این کار گردش خون به سمت بالا و قلب بهتر می‌شود و جریان خون بهتر کار خواهد کرد.
بهترین زمان پوشیدن جوراب واریس بارداری چند ماهگی است؟
بسياري از پزشكان پوشيدن جوراب واریس را در تمام دوران بارداري توصيه می‌کنند. ممکن است از اوایل ماه چهارم بارداری، علایم قابل توجهی مبنی بر رکود و ایستایی خون پدیدار شوند. همچنین ممکن است احساس خستگی مداوم داشته باشید. تورم در ناحیه مچ پا و قسمت پایین پا نیز در این دوران قابل مشاهده است.
همچنین ممکن است در ناحیه پشت ساق پا احساس کشش و سفتی پیدا کنید که با گذشت زمان بیشتر نیز بشود. به همین خاطر و برای جلوگیری از واریس و پیشگیری از بروز عوارض ناشی از آن، پزشکان استفاده منظم از جوراب واریس را در تمام مراحل بارداری توصیه می‌کنند.
پوشیدن جوراب واریس در بارداری می‌تواند برای شما بسیار مفید باشد
پوشیدن جوراب واریس در بارداری، یکی از بهترین راه‌ها برای حفظ سلامت پا به شمار می‌رود. دلیل این مساله این است که این جوراب‌ها گردش خون را بهبود می‌بخشند و به حرکت خون به سمت بالا و نهایتا به طرف قلب، کمک می‌کنند. این کار نه تنها احتمال بروز تورم را کاهش می‌دهد، بلکه اعمال فشار تدریجی احساس خوشایندی به فرد می‌دهد؛ زیرا با خروج خون‌های انباشته‌شده، خون تازه در پاها جریان پیدا می‌کند و اکسیژن و دیگر مواد مغذی که برای حفظ سلامت عضلات و بافت‌های بدن لازم هستند، به پاها می‌رسند.
