رگ‌های واریسی، رگ‌های خونی متورمی هستند که درست زیر سطح پوست حالت برآمده پیدا می‌کنند. این برآمدگی‌های آبی یا بنفش، معمولا در پا یا مچ پا ظاهر می‌شوند و می‌توانند دردناک یا پرخارش باشند. اگرچه عارضه واریس میتواند ناخوشایند و ناراحت‌کننده باشد، اما برای بیشتر افراد خطرناک نیست. درمان واریس از جمله بزرگترین چالش ها در تاریخ علم پزشکی بوده است. امروزه با پرید آمدن علمی به نام ورید شناسی ( phlebology) به تدریج افرادی از رشته های مختلف به عنوان متخصص واریس وارد مبحث درمان واریس می شوند.
با این وجود در برخی از موارد، رگ‌های واریسی شدید می‌توانند منجر به مشکلات سلامتی جدی مانند لخته شدن خون شوند. شما می‌توانید با مراجعه به پزشک متخصص، واریس خود را درمان کنید. در این مطلب قصد داریم به بررسی روش درمان واریس بپردازیم.
نگاهی به تاریخچه روش درمان واریس از گذشته تا به امروز
در گذشته، روش‌های درمانی واریس بسیار پرعارضه بودند و هم برای بیمار و هم برای جراح ایجاد زحمت می‌کردند. اما امروزه با استفاده از لیزرهای داخل عروقی، اسکلروتراپی و رادیو فریکوئنسی، فرد مبتلا به واریس بدون نیاز به بستری و به صورت سرپایی درمان می‌شود. در واقع دانش فلبولوژی باعث می‌شود ماهیت واریس را به طور کامل بشناسیم و طوری آن را درمان کنیم که فرد دچار عارضه نشود. به پزشکانی که در این زمینه به تشخیص و درمان بیماری مشغول هستند، فلبولوژیست گفته می‌شود.
آیا میتوان از بروز واریس پیشگیری کرد؟
در بیشتر موارد، نمی‌توان از بروز واریس پیشگیری کرد؛ اما می‌توانید با داشتن یک سبک زندگی فعال و سالم شانس خود را برای ایجاد آنها کاهش دهید. پزشکان و ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی، اقدامات بسیاری را برای پیشگیری و درمان واریس توصیه می‌کنند که عبارتند از:
- خودداری از ایستادن طولانی‌مدت: برای تشویق جریان خون، به طور منظم برای حرکات کششی و راه رفتن استراحت کنید، به خصوص اگر شغلی دارید که لازم است روی پاهای خود باشید
- بالا آوردن پاها: بالا بردن پاها از کمر به جریان خون در قلب کمک میکند
- حفظ وزن سالم: خلاص شدن از شر اضافه وزن، فشار داخل رگ‌های خونی شما را کاهش می‌دهد
- ترک مصرف دخانیات: سیگار به رگ‌های خونی آسیب می‌رساند، جریان خون را کاهش می‌دهد و باعث ایجاد طیف گسترده‌ای از مشکلات سلامتی می‌شود
- داشتن فعالیت جسمی: برای بهبود گردش خون، مرتب حرکت کنید و از نشستن طولانی‌مدت بپرهیزید
- پوشیدن جوراب‌های فشاری: جوراب‌ها و جوراب‌شلواری‌ها، رگ‌های شما را فشرده و به گردش خون کمک می‌کنند. این مساله میتواند از بدتر شدن وضعیت رگ‌های واریسی جلوگیری کند
- پوشیدن لباس مناسب: برای بهبود جریان خون، نباید لباس ناحیه کمرتان خیلی تنگ باشد
روش‌های تشخیص واریس
پزشک متخصص یک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. برای مثال، در حالی که ایستاده‌اید، پزشک به پاهای شما نگاه میکند تا میزان ورم آن را بررسی کند. همچنین ممکن است پزشک از شما بخواهد که نوع و میزان درد موجود در پاهای خود را برای او توضیح دهید.
آزمایش‌های تشخیص واریس
برای تشخیص وریدهای واریسی، پزشک ممکن است آزمایشی به نام سونوگرافی داپلر وریدی پا را توصیه کند. سونوگرافی داپلر یک آزمایش غیرتهاجمی است که از امواج صوتی برای بررسی جریان خون از طریق دریچه‌های وریدها استفاده میکند. سونوگرافی پا می تواند به تشخیص لخته خون کمک کند.
در این آزمایش، یک ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی یک دستگاه کوچک دستی (مبدل) را که به اندازه یک نوار صابون است، بر روی پوست ناحیه مورد بررسی بدن حرکت می‌دهد. مبدل تصاویر وریدهای پا را به مانیتور ارسال می کند که نتایج را نمایش می‌دهد.
انواع روش درمان واریس
درمان واریسی میتواند شامل اقدامات خودمراقبتی، پوشیدن جوراب‌های فشاری و جراحی یا دیگر روش‌ها باشد. خوشبختانه انواع روش درمان واریس بیشتر به صورت سرپایی انجام می‌شوند؛ به این معنی که معمولا در همان روز درمان می‌توانید به خانه بروید. در ادامه به توضیح انواع روش درمان واریس می‌پردازیم.
روش خودمراقبتی
استفاده از روش‌های خودمراقبتی همچون ورزش کردن، بالا بردن پاها هنگام نشستن یا دراز کشیدن، یا پوشیدن جوراب های فشاری میتواند تا حد زیادی به کاهش درد رگ های واریسی کمک کند و از بدتر شدن آنها جلوگیری کند.
پوشیدن جوراب‌های فشرده
پوشیدن جوراب‌های فشرده در تمام طول روز معمولا اولین روشی است که باید برای درمان واریس امتحان کنید. این جوراب‌ها، با منقبض کردن ساق پاها، به رگ‌ها و ماهیچه‌های پا کمک می‌کنند تا خون را به شکل موثرتری به گردش در بیاورند. لازم به ذکر است که میزان فشرده‌سازی بر اساس نوع و برند جوراب متفاوت است. جوراب‌های فشرده در بیشتر داروخانه‌ها و فروشگاه‌های تجهیزات پزشکی موجود هستند. البته جوراب‌های مخصوص واریس نیز در دسترس هستند.
جراحی یا سایر روش‌های درمان واریس
اگر انجام اقدامات خودمراقبتی و پوشیدن جوراب‌های فشاری جواب ندهد یا رگ‌های واریسی شدیدتر و متورم‌تر بشوند، ممکن است پزشک متخصص، به شما جراحی یا سایر روش‌ها را به عنوان روش درمان واریس توصیه کند که این روش‌ها عبارتند از:
- اسکلروتراپی: پزشک به رگ‌های واریسی محلول یا فومی تزریق میکند که باعث زخم شدن و بسته شدن آن رگ‌ها می‌شود. معمولا در عرض چند هفته، وریدهای واریسی درمان‌شده، محو می‌شوند
- تزریق بیشتر: ممکن است لازم باشد بیش از یک بار به همان رگ تزریق شود. اسکلروتراپی نیازی به بیهوشی ندارد و میتوان آن را در مطب پزشک نیز انجام داد
- لیزر درمانی: لیزر درمانی پرتوهای شدیدی از نور را به ورید می‌فرستد که باعث می‌شوند واریس به آرامی محو و ناپدید شود. در این روش از هیچ برش یا سوزنی استفاده نمی‌شود
- روش‌های مبتنی بر کاتتر با استفاده از فرکانس رادیویی یا انرژی لیزر: این روش برای درمان وریدهای واریسی بزرگتر مناسب است. پزشک متخصص، یک لوله نازک (کاتتر) را در ورید بزرگ شده قرار می‌دهد و نوک کاتتر را با استفاده از فرکانس رادیویی یا انرژی لیزر گرم میکند. با برداشتن کاتتر، گرما باعث از بین رفتن ورید و بسته شدن آن می‌شود
- بستن بالا و سلب ورید: این روش شامل بستن ورید قبل از پیوستن به سیاهرگ عمیق و برداشتن رگ از طریق بریدگی‌های کوچک است و یک روش درمان واریس به شکل سرپایی به شمار می‌رود. برداشتن ورید مانع از جریان یافتن خون در ساق پا نمی‌شود، زیرا سیاهرگ‌های عمیق‌تر در ساق از حجم بیشتری از خون مراقبت می‌کنند
- فلبکتومی سرپایی: پزشک رگ‌های واریسی کوچکتر را از طریق یک سری سوراخ‌های کوچک پوستی بر می‌دارد. البته فقط قسمت‌هایی از پا که در حال نوک زدن هستند بی‌حس می‌شوند. معمولا در این روش درمان واریس، جای زخم در حد کمترین میزان ممکن است
درباره اسکلروتراپی
اسکلروتراپی از جمله شایعترین و شناخته شده ترین روش ها برای درمان واریس می باشد . این روش را می توان برای بسیاری از انواع واریس ؛ حتی واریس های طنابی به کار برد. در اسکلروتراپی؛ مایعی وارد رگ واریسی می شود که باعث تخریب لایه درونی ( یا آستر) ورید واریسی می شود. پس از آن با پوشاندن جوراب واریس . بانداژ خاصی ( بانداژ نا متقارن) جدار رگ واریسی به هم می چسبد و خون دیگر امکان ورود به آن را ندارد .
در دهه های گذشته از مواد مختلفی برای انجام اسکلروتراپی واریس پا استفاده شده است که از آن جمله میتوان به انواعی از اسید ها ؛ محلول نمک غلیظ و داروهای شیمیایی اشاره کرد. این مواد به تدریج به علت اثر بخشی کم و عوارض زیاد به تدریج کنار گذاشته شده اند و جای خود را به مواد شیمیایی بی خطری داده اند که به جای سوزاندن لایه ی داخلی رگ؛ با خاصیت حل مواد دارای چربی؛ لایه ی آستر واریس را در خود حل میکند. غلظت؛ ترکیب و سرعت تزریق این مواد بر اساس قطر و عمق واریس و توسط متخصص واریس تعیین می شود.
درمان واریس پا با لیزر یکی دیگر از درمانهای نوین است . طول موج های مختلفی از لیزر تا کنون برای درمان واریس های سطحی و عمقی بررسی شده اند. لیزر های دایود با طول موج 1449 برای حذف واریس های طنابی و واریس های سطحی با لیزر های طول موج 998 و 1664 قابل درمان هستند.
پیشرفت مهمی که در زمینه ی درمان واریس پا حاصل شده آن است که هم درمان واریس پا با لیزر و هم درمان با اسکلروتراپی با بیحسی موضعی و بدون نیاز به بستری قابل انجام هستند و از همه مهمتر آنکه بلافاصله بعد از درمان؛ بیمار میتواند به کار و زندگی خود مشغول شود و نیازی به طی دوران نقاهت ندارد.
با مراجعه به پزشک متخصص، بهترین روش درمان واریس را انتخاب کنید
هدف از درمان، کاهش علائم و جلوگیری از عوارض واریس است. برای برخی از افراد، این هدف میتواند بهبود ظاهر پوست باشد. معمولا برای این کار، درمان خانگی معمولا اولین رویکرد است؛ اما در صورت بروز علائم حاد، بهتر است به پزشک متخصص مراجعه کنید.
