آیا نشستن زیاد روی صندلی باعث ورم پا میشود؟
نشستن طولانیمدت، یکی از عادتهای رایج در سبک زندگی امروزی است؛ از کارمندان اداری تا رانندگان و حتی افرادی که زمان زیادی را پشت کامپیوتر میگذرانند. شاید برای بسیاری این سؤال پیش آمده باشد که آیا نشستن زیاد روی صندلی باعث ورم پا میشود؟ پاسخ علمی به این سؤال بله است؛ اما برای درک دقیقتر باید بدانیم این پدیده چگونه اتفاق میافتد و چه خطراتی میتواند بهدنبال داشته باشد.
چرا نشستن طولانی باعث ورم پا میشود؟
وقتی برای مدت طولانی روی صندلی مینشینیم، بهویژه بدون حرکت یا تغییر وضعیت، گردش خون در پاها کاهش مییابد. در نتیجه خون و مایعات بدن در بافتهای پایینتنه — مخصوصاً مچ و ساق پا — تجمع پیدا میکند. این تجمع تدریجی مایع همان چیزی است که به آن ورم پا (ادم) گفته میشود.
بهطور خلاصه، علت اصلی آن:
- کاهش بازگشت خون وریدی به قلب
- افزایش فشار در رگهای پا
- کمتحرکی عضلات ساق پا که نقش پمپ وریدی دارند
در واقع، پاهای ما برای جریان طبیعی خون به حرکت نیاز دارند. هرچه کمتر حرکت کنیم، احتمال ورم و حتی تشکیل رگ واریس بیشتر میشود.
آیا نشستن زیاد روی صندلی باعث ورم پا میشود؟
ورم پا فقط نشانه خستگی نیست؛ بلکه ممکن است اولین هشدار از نارسایی مزمن وریدی باشد. در این وضعیت، دریچههای کوچک داخل سیاهرگها ضعیف میشوند و خون به جای بازگشت به قلب، در پاها جمع میشود. تجمع طولانیمدت خون میتواند به واریس پا منجر شود.
افرادی که کارشان ایجاب میکند ساعتها پشت میز بنشینند — مثل کارمندان، رانندگان، معلمان یا خیاطان — معمولاً بیشتر در معرض واریس خفیف هستند. این حالت با گذر زمان میتواند پیشرفت کند و به علائمی مثل تورم، درد و حتی زخم پوستی بینجامد.
علائم هشداردهنده
اگر بعد از ساعتها نشستن دچار یکی از این نشانهها میشوید، احتمال دارد گردش خون در پاهایتان مختل شده باشد:
- ورم مچ یا ساق پا در پایان روز
- احساس سنگینی یا خستگی در پاها
- سوزش یا خارش اطراف مچ
- بیحسی یا گزگز پاها
- تغییر رنگ یا براق شدن پوست ساق
این علائم در زنان شایعتر است، بهویژه در دوران بارداری یا هنگام استفاده از کفشهای پاشنهبلند. همانطور که در مقالهی علائم واریس پا در زنان نیز اشاره شده، هورمونها و تغییرات فیزیولوژیکی میتوانند اثر نشستن طولانی را تشدید کنند.
آیا نشستن زیاد خطرناک است؟
در نگاه اول ممکن است فقط باعث ورم شود، اما در واقع خطرات آن بیشتر است. بیتحرکی طولانی نه تنها ریسک واریس را افزایش میدهد، بلکه میتواند زمینهساز ترومبوز ورید عمقی (DVT) یا لخته شدن خون در پا باشد. این لختهها اگر جدا شوند، احتمال آمبولی ریوی و مشکلات جدی قلبی یا تنفسی را بالا میبرند.
درمان ورم پا ناشی از نشستن طولانی
درمان بستگی به شدت علائم دارد. در بیشتر موارد، اصلاح سبک زندگی و تحرک کافی، بهترین راه است؛ اما در موارد مزمنتر ممکن است نیاز به درمان دارویی یا فشاری باشد.
درمانهای ساده و خانگی
- حرکت دادن پاها هر ۳۰ تا ۴۵ دقیقه: حتی تکان دادن مچ پا باعث فعال شدن پمپ عضلانی میشود.
- بالا گذاشتن پاها هنگام استراحت: پاها را طوری قرار دهید که بالاتر از سطح قلب باشند.
- استفاده از جوراب واریس: به بهبود بازگشت خون و کاهش ورم کمک میکند.
- کاهش مصرف نمک: چون سدیم باعث احتباس مایع در بدن میشود.
- نوشیدن آب کافی: کمآبی بدن میتواند گردش خون را مختل کند.
درمانهای پزشکی
اگر ورم پا مداوم یا دردناک باشد، پزشک ممکن است درمانهای زیر را توصیه کند:
- داروهای ضدالتهاب یا مدر (ادرارآور)
- سونوگرافی داپلر برای بررسی وجود نارسایی مزمن وریدی
- لیزر یا اسکلروتراپی برای درمان واریس پا در مراحل پیشرفته
مقایسه تأثیر نشستن طولانی بر پاها
| عامل | تأثیر کوتاهمدت | تأثیر بلندمدت | راهکار پیشگیری |
|---|---|---|---|
| کاهش حرکت عضلات ساق | ورم خفیف پا | افزایش خطر واریس | بلند شدن هر ۳۰ دقیقه |
| فشار بر وریدها | احساس سنگینی | نارسایی وریدی مزمن | استفاده از جوراب واریس |
| بیتحرکی کامل | کرختی و بیحسی | احتمال لخته خون | ورزش منظم و پیادهروی |
| تغذیه پرنمک | احتباس مایع | تورم مزمن | کاهش نمک مصرفی |
ورزشهایی برای کاهش ورم پا در محل کار
حتی پشت میز هم میتوان ورزش کرد. این حرکات ساده مانع از تجمع خون در پاها میشوند:
- حرکت پاشنه و پنجه: پاشنه را بالا برده و سپس پایین بیاورید.
- چرخاندن مچ پا: چند دور در جهت عقربه ساعت و برعکس.
- بلند شدن روی پنجه پا: هر ۱ ساعت یکبار برای ۲۰ ثانیه.
- پیادهروی کوتاه در محل کار: مثلاً برای نوشیدن آب یا برداشتن پروندهها.
چه کسانی بیشتر در معرض خطر هستند؟
- افرادی که بیش از ۶ ساعت در روز پشت میز مینشینند
- رانندگان مسیرهای طولانی
- افرادی با سابقه واریس پا یا عوارض بلندمدت واریس
- زنان باردار یا افرادی که کفش پاشنهبلند زیاد میپوشند
- مبتلایان به فشار خون بالا یا چاقی
اگر در این دسته قرار دارید، باید مراقب باشید که نشستن طولانی بدون حرکت میتواند به تدریج سیستم عروقی شما را تضعیف کند.
پیشگیری از ورم پا هنگام نشستن طولانی
برای پیشگیری مؤثر از ورم و نارسایی وریدی، توصیه میشود:
- هر نیم ساعت چند قدم راه بروید.
- از صندلیهایی با تکیهگاه مناسب و ارتفاع استاندارد استفاده کنید.
- پاهایتان را روی هم نگذارید؛ این کار جریان خون را مختل میکند.
- در طول روز چند بار عضلات ساق را منقبض و رها کنید.
- اگر مجبورید زیاد بنشینید، از جورابهای فشاری استاندارد استفاده کنید.
نقش دکتر شهریار مالی در درمان واریس و ورم پا
دکتر شهریار مالی، متخصص عروق و ورید، با سالها تجربه در درمان واریس خفیف تا شدید، ورم پا و نارسایی مزمن وریدی، از جدیدترین روشهای غیرتهاجمی مانند لیزر و اسکلروتراپی برای درمان بیماران استفاده میکند. توصیهی ایشان این است که بیماران حتی علائم خفیف ورم را نادیده نگیرند، چون اغلب نشانهای از اختلال در بازگشت خون است.
جمعبندی
در پاسخ به اینکه آیا نشستن زیاد روی صندلی باعث ورم پا میشود؟ باید بگوئیم که نشستن طولانیمدت یکی از دشمنان پنهان سلامت پاهاست. بیتحرکی مداوم میتواند باعث ورم پا، واریس و حتی لخته خون شود. خوشبختانه با تغییر سبک زندگی، ورزش منظم و مراجعه به متخصص عروق در مراحل اولیه، میتوان از بروز عوارض خطرناک جلوگیری کرد. پس اگر در پایان روز متوجه ورم پا میشوید، به بدن خود گوش دهید — ممکن است اولین هشدار سیستم گردش خونتان باشد.
- دکتر شهریار مالی
- نوامبر 16, 2025
- 40 بازدید
