درماتیت استاز وریدی یا اگزمای واریسی چیست؟
آیا تاکنون با تغییر رنگ در مچ پای خود مواجه شده‌اید؟ یا اینکه ممکن است در این ناحیه با احساس تورم، خارش و یا سوزش مواجه شده باشید. هر کدام از این موارد می‌توانند نشانه‌ای از ابتلا به درماتیت استاز وریدی باشند. این بیماری که به آن اگزمای واریسی هم گفته می‌شود، یکی از بیماری‌های رایج در افراد مبتلا به واریس بوده و می‌تواند مشکلات مختلفی از جمله سخت‌شدن فعالیت جسمانی و یا ایجاد ناراحتی و درد برای فرد را به همراه داشته باشد. در این مطلب با ما همراه باشید تا علت‌ها و علائم این بیماری را به طور کامل بررسی کرده و راهکارهایی برای پیشگیری و یا درمان آن ارائه کنیم.
اگزمای واریسی یا استاز وریدی چیست؟
درماتیت استازی یا اگزمای واریسی، یک بیماری است که در آن سیاهرگ‌های بدن، به‌خصوص آن‌هایی که در قسمت‌های تحتانی پا قرار دارند، خون را به‌خوبی به گردش درنیاورده و به قلب باز نمی‌گردانند. این خون، در رگ‌ها تجمع پیدا کرده و با افزایش فشار وارده، منجر به نشت خون و مایع به زیر پوست می‌شود. این مشکل به دلیل اختلال در گردش خون رخ می‌دهد که می‌تواند دلایل مختلفی از جمله افزایش سن داشته باشد. به طور معمول افراد بالای ۵۰ سال بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند. همچنین تحقیقات نقش جنسیت در بروز درماتیت استاز وریدی را بررسی کرده و نشان داده‌اند که زنان، بیشتر از مردان به اگزمای واریسی مبتلا می‌شوند.
علل و علائم درماتیت استاز وریدی
اگزمای واریسی در اصل به دلیل بروز مشکلات مختلف در سیستم گردش خون رخ می‌دهد. در واقع اگر وریدهای موجود در پا، نتوانند خون را به‌درستی به قلب بازگردانند، این خون در رگهای پا باقی‌مانده و با ایجاد تورم، فشار را در این ناحیه افزایش می‌دهد. افزایش فشار در این رگ‌ها می‌تواند آسیب‌های جدی به بافت پوست وارد کرده و اگزمای واریسی ایجاد کند. عوامل مختلفی می‌توانند منجر به ایجاد این مشکلات شوند که برخی از آن‌ها به شرح زیر هستند فراموش نکنید که تفاوت بین درماتیت استاز وریدی و اگزما وجود نداشته و هر دو نام یک بیماری هستند
- واریس: واریس، نوعی بیماری است که در آن عملکرد دیوارهای و دریچه‌های رگ‌ها ضعیف می‌شود و در گردش خون اختلال ایجاد می‌شود. این بیماری می‌تواند از اصلی‌ترین دلایل بروز اگزمای واریسی باشد. متأسفانه احتمال ابتلا به واریس با افزایش سن بیشتر هم می‌شود و واریس سالمندان یکی از مهم‌ترین علت‌های بروز اگزمای واریسی در این سنین است.
- اضافه‌وزن و چاقی: هر چه اضافه‌وزن یک فرد بیشتر باشد، فشار بیشتری به پاهای او وارد می‌شود که رگهای پا را ضعیف کرده و گردش خون را در آن‌ها کاهش می‌دهد.
- سبک زندگی غلط: کم‌تحرکی و ورزش‌نکردن و یا نشستن‌ها و ایستادن‌های طولانی‌مدت می‌توانند افراد را در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دهند.
- بروز شرایط خاص: برخی شرایط خاص مانند بارداری، فشارخون بالا، داشتن مشکلات قلبی و کلیوی و… می‌توانند خطر نارسایی وریدها و ابتلا به اگزما را افزایش دهند.
در صورت وجودداشتن موارد بالا و رخ‌دادن اگزمای واریسی، فرد احتمالاً با علائم اولیه اگزمای وریدی پا به شرح زیر مواجه خواهد شد:
- ایجاد تورم در اطراف مچ و شدیدتر شدن آن در طول روز
- سخت‌شدن حرکت‌کردن و راه‌رفتن برای فرد و احساس درد و ناراحتی
- تغییر رنگ قسمت‌های مختلف پا، به‌خصوص مچ، به رنگ‌های قرمز، قهوه‌ای یا زرد
- به‌وجودآمدن ترک‌های پوستی یا زخم
تشخیص و درمان درماتیت استاز وریدی
تشخیص این بیماری باید توسط پزشک متخصص و بعد از بررسی دقیق علائم و نشانه‌های بالینی انجام شود. به طور معمول پزشک در ابتدا نشانه‌های پوستی مانند تغییر رنگ یا قرمزی، تورم، پوسته‌پوسته شدن و خشکی را بررسی کرده و زخم‌های ناحیه ساق پا و قوزک را چک می‌کند.
سپس سابقه بیماری‌های دیگر از جمله واریس و تورم لنفاوی، لخته خونی و سایر مشکلات مربوط به رگ‌ها و گردش خون و همچنین تاثیر سن بر درماتیت استاز وریدی، بررسی می‌شود. داشتن اضافه‌وزن، باردار بودن و یا نشستن و ایستادن‌های طولانی‌مدت نیز می‌توانند از عوامل ایجادکننده این بیماری باشند که به دقت توسط پزشک بررسی می‌شوند.
در نهایت، پزشک با بررسی‌های دقیق‌تر، از جمله تجویز سونوگرافی داپلر و یا انجام بیوپسی (نمونه‌برداری) از پوست، تشخیص نهایی را انجام داده و در صورت تأیید ابتلا به اگزمای واریسی، راهکارهای درمانی زیر را به کار خواهد گرفت:
درمان‌های موضعی پوستی
احتمالاً پزشک برای درمان این بیماری انواع کرم‌ها و لوسیون‌های مرطوب‌کننده را تجویز می‌کند. این کرم‌ها، بهترین کرم برای درمان اگزمای وریدی هستند و می‌توانند رطوبت پوست را حفظ کرده و از خشک‌شدن و پوسته‌پوسته شدن آن جلوگیری کنند. درصورتی‌که التهاب و خارش نیز در موضع وجود داشته باشد، پمادهای کورتیکواستروئید تجویز خواهد شد که التهاب و قرمزی را کاهش می‌دهد.
درمان دارویی و خانگی
در شرایطی مانند احساس درد و یا خارش رگهای واریسی، ممکن است داروهای مختلفی از جمله مسکن‌ها و یا آنتی‌هیستامین‌ها تجویز شوند که این علائم را تسکین می‌دهند. یکی دیگر از درمان‌ها نیز استفاده از جوراب‌های مخصوص است. این جوراب‌ها یکی از بهترین درمان‌های خانگی به شمار می‌روند و ایجاد یک فشار مناسب بر روی رگهای پا، جریان خون را در آن بهبود داده و از تجمع خون و تورم رگ‌ها جلوگیری می‌کنند.
درمان‌های کلینیکی
اگر واریس عمیق و سطحی عامل اصلی بروز اگزمای واریسی باشد و درمان خانگی درماتیت استاز وریدی جواب ندهد، ممکن است پس از مشورت متخصص واریس، انجام روش های جراحی و سایر درمان‌های کلینیکی در دستور کار قرار بگیرند. این روش‌ها شامل جراحی باز برای ازبین‌بردن یا مسدودکردن وریدهای آسیب‌دیده، اسکلروتراپی و جراحی می‌شوند.
پیشگیری از ابتلا به اگزمای واریسی
- اصلاح سبک زندگی: یکی از اصلی‌ترین روش های پیشگیری از درماتیت استاز وریدی، در اولین گام اصلاح سبک زندگی و داشتن یک رژیم غذایی سالم و متعادل است. داشتن تحرک کافی نیز از مهم‌ترین مؤلفه‌ها برای پیشگیری از بروز این بیماری است. اگر در شغلی هستید که نیازمند نشستن یا ایستادن‌های طولانی است، پیاده‌روی روزانه را به برنامه خود اضافه کنید و تلاش کنید تا در هر یک ساعت، حداقل ده تا پانزده دقیقه راه بروید.
- انجام معاینات پزشکی منظم: همان‌طور که اشاره شد، شرایطی مانند بالارفتن سن و یا ابتلا به واریس می‌توانند احتمال بروز اگزمای واریسی را افزایش دهند. برای پیشگیری از درماتیت استازی در سالمندان و مبتلایان به واریس، ضروری است که به طور منظم به پزشک و متخصص واریس مراجعه کرده و چکاپ و معاینات بالینی را انجام دهید.
جمع‌بندی
در این مطلب به ارائه توضیحات کاملی در خصوص بیماری اگزمای واریسی پرداختیم و تاثیر موارد مختلف را بر آن بررسی کردیم. در ادامه مطلب نیز راهکارهای بسیار مفیدی برای درمان این بیماری و پیشگیری از آن ارائه شد. اگزمای واریسی یک بیماری نگران‌کننده نیست و با استفاده از راهکارهای ذکر شده به‌خوبی مدیریت می‌شود. همچنین با دنبال‌کردن یک سبک زندگی سالم و متعادل می‌توان از بروز این بیماری و بسیاری از بیماری‌های دیگر جلوگیری کرد. آیا شما یا اطرافیان، سابقه ابتلا به این بیماری را داشته‌اید؟ لطفاً نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید.
